Παθολογία Τραχήλου Χειρουργός Μαιευτήρας - Γυναικολόγος | Βλαχοπούλου Αναστασία στην Κηφισιά

Αφορά στην επισκόπηση μετά από απώθηση των κολπικών τοιχωμάτων και στην ψηλάφηση μετά το πέρας της επισκόπησης.
Ετσι ο ιατρός ελέγχει την εικόνα του εξωτραχήλου, την μορφή του έξω τραχηλικού στομίου, την ύπαρξη έκκρισης βλέννης ή άλλου υγρού από τον ενδοτράχηλο, καθώς και την ύπαρξη όγκων, πολυπόδων, θηλωμάτων, τραυμάτων, συμφύσεων κ.λ.π.

1) Πολύποδες

Πρόκειται για καλοήθη μορφώματα εντός της μήτρας, στην ενδομητρική κοιλότητα, και εμφανίζονται σε μία στις δέκα γυναίκες. Συνήθως συνδέονται με το ενδομήτριο, δηλαδή με την εσωτερική επένδυση της κοιλότητας της μήτρας, μέσω μικρού μίσχου.

Συμπτώματα

Είναι πιθανό να μην έχουν συμπτώματα και έτσι η γυναίκα να μην αντιληφθεί την ύπαρξή τους. Μπορεί όμως και να προκαλέσουν: ανώμαλη αιμορραγία σε μέρες του κύκλου όπου δεν αναμένεται η περίοδος της γυναίκας,αίμα μετά τη σεξουαλική επαφή,βαριές περιόδους, υπογονιμότητα.

Διάγνωση

Οι πολύποδες της μήτρας μπορούν να διαπιστωθούν με το γυναικολογικό κολπικό υπερηχογράφημα και υδροϋπερηχογράφημα, αφού η μέθοδος αυτή έχει μεγάλη ευκρίνεια. Σε περιπτώσεις όπου το υπερηχογράφημα δείξει ή υποψιαστεί ενδομήτριο πολύποδα, η τελική διάγνωση γίνεται με την υστεροσκόπηση.

Θεραπεία

Η θεραπεία του πολύποδα της μήτρας είναι η αφαίρεσή του. Αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της υστεροσκόπησης, καθώς βλέπουμε άμεσα τον πολύποδα και μπορούμε να τον αφαιρέσουμε, ή με την κλασική απόξεση της μήτρας. Συνεπώς, ο έλεγχος για πολύποδες είναι εφικτός και αποτελεσματικός, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δε χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο και η αφαίρεση των πολυπόδων προλαμβάνει τον καρκίνο του ενδομητρίου, βελτιώνει τη γονιμότητα και θεραπεύει πιθανές ανωμαλίες της περιόδου.

2) Ινομυώματα

Είναι καλοήθεις συνήθως όγκοι της μήτρας, που παρατηρούνται στις γυναίκες όλων των ηλικιών. Αποτελούνται από το μυϊκό ιστό της μήτρας και η συχνότητά τους φτάνει και μέχρι μία στις τρεις γυναίκες. έχουν την τάση να αυξάνονται σε μέγεθος κατά την αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας και να μικραίνουν συνήθως μετά την εμμηνόπαυση. Το μέγεθός τους ποικίλλει από λίγα μόλις χιλιοστά μέχρι πολλά εκατοστά. Στο υπερηχογράφημα, όπου συνήθως γίνεται και η διάγνωσή τους, μπορεί να μοιάζουν σε μέγεθος με μπαλάκι του πινγκ πονγκ, με πορτοκάλι ή να έχουν ακόμα μεγαλύτερο μέγεθος, ζυγίζοντας μερικά κιλά.

Συμπτώματα

Τα ινομυώματα που βρίσκονται στην κοιλότητα της μήτρας δημιουργούν έντονες ενοχλήσεις στην περίοδο με αύξηση της ποσότητας του αίματος, η οποία μπορεί να δημιουργήσει αναιμία. Συσχετίζονται επίσης με υπογονιμότητα και αποβολές κατά την κύηση και χρειάζονται θεραπεία.

Είδη ινομυωμάτων:

• εκείνα που προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα της μήτρας (υποβλεννογόνια),
• εκείνα που βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο τοίχωμα της μήτρας (ενδοτοιχωματικά)
• και αυτά που προβάλλουν κυρίως στην επιφάνεια αυτής (υπορογόνια).

Αντιμετώπιση

Τα ινομυώματα θεραπεύονται φαρμακευτικά και χειρουργικά.

Η φαρμακευτική αντιμετώπισή τους συνίσταται στη χρήση φαρμάκων που σταματούν την περίοδο και μειώνουν τα επίπεδα στο αίμα των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνων). Με τον τρόπο αυτόν επέρχεται σμίκρυνση των ινομυωμάτων κατά το διάστημα που χρησιμοποιούνται τα φάρμακα. Δυστυχώς αυξάνονται πάλι σε μέγεθος μετά το πέρας της θεραπείας, η οποία δεν μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω των ανεπιθύμητων παρενεργειών της οστεοπόρωσης και των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων.

Έτσι, η χειρουργική αφαίρεση είναι η προτεινόμενη λύση για την αντιμετώπισή τους. Η κλασική αφαίρεση με μεγάλη χειρουργική τομή στην κοιλιά έχει χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια ως θεραπεία, αλλά έχει μειονεκτήματα. Γι’ αυτό οι νεότερες τεχνικές της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, με τις οποίες η επέμβαση πλέον γίνεται με μικρές τομές μεγέθους μόλις 0,5-1 cm, σε 3 με 4 σημεία, έχουν αντικαταστήσει την κλασική μεγάλη τομή.

Σύμφωνα με την τρέχουσα άποψη ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην δράση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papolloma Virus –HPV) στα κύτταρα του τραχηλικού επιθηλίου, με την σύγχρονη δράση και των άλλων παραγόντων.
Προληπτικός έλεγχος για την έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών και καρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας είναι η Κολποσκόπηση.

• Τι είναι;

Ο ιός αποτελεί μία μη αυτοτελή μορφή ζωής . Η επιβίωση και ο πολλαπλασιασμός του προϋποθέτει την ενσωμάτωσή του σε ένα κύτταρο ξενιστή. Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι ένας ιός που περιέχει DNA στο γεννητικό του υλικό και τα κύτταρα του ανθρώπου αποτελούν τον ξενιστή τους. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 διαφορετικοί τύποι HPV (ορότυποι) και διακρίνονται σε υψηλού ή χαμηλού κινδύνου ανάλογα με την δυνατότητά τους να προκαλέσουν ανάπτυξη καρκινικών ή άλλων βλαβών. οι πιο συχνοί τύποι 16 και 18 είναι οι πιο συχνοί και ευθύνονται συνολικά για το 75% περίπου των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας και για το 55% περίπου των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών (βαθμού 3) στο ίδιο σημείο. Οι τύποι 6 και 11 είναι οι πιο συχνοί από τους καλοήθεις τύπους και ενοχοποιούνται για το 90% περίπου των γεννητικών κονδυλωμάτων.

• Πως μπορώ να καταλάβω ότι κόλλησα τον ιό;

Ο ιός είναι ασυμπτωματικός και δεν γίνεται αντιληπτός από την/τον ασθενή παρά μόνο στην περίπτωση ανάπτυξης γεννητικών (οξυτενών) κονδυλωμάτων στα έξω γεννητικά όργανα. Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μαλακές, σαρκώδεις εκβλαστήσεις στο χρώμα του δέρματος που εντοπίζονται συνηθέστερα στα εξωτερικά γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας. Η απουσία οξυτενών κονδυλωμάτων στο αιδοίο και η ύπαρξη ασυμπτωματικής HPV λοίμωξης στον τράχηλο της μήτρας αποτελεί το συνηθέστερο σενάριο.

• Πως μεταδίδεται ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων;

Αδιαμφισβήτητα οι σεξουαλικές επαφές αποτελούν την συχνότερη αιτιολογία μετάδοσης των ιών αυτών, χωρίς μάλιστα να απαιτείται πάντα πλήρης διείσδυση κατά τη σεξουαλική επαφή Ελέγχονται και χρήζουν επιστημονικής τεκμηρίωσης οι εναλλακτικές οδοί μετάδοσης του ιού. Οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική οδός μετάδοσης, όπως μέσω των χεριών ή μέσω υφασμάτων, υφίσταται εντονότατη επιστημονική κριτική – αμφισβήτηση, δεν μπορεί όμως και να αποκλεισθεί.

• Τι προκαλεί ο ιός HPV σε μία γυναίκα που θα τον “κολλήσει”;

Οι υψηλού κινδύνου τύποι HPV, που ονομάζονται και ογκογεννετικοί, αν δεν υποστρέψουν με τη βοήθεια του ανοσολογικού συστήματος μπορούν να προκαλέσουν στη γυναίκα συνηθέστερα καρκίνο τραχήλου μήτρας, και σπανιότερα καρκίνο του κόλπου ή καρκίνο του αιδοίου. Οι χαμηλού κινδύνου τύποι ενίοτε προκαλούν γεννητικά κονδυλώματα τα οποία δεν είναι καρκίνος. Αξίζει να τονισθεί ότι η πλειοψηφία των μολύνσεων από τον ιό HPV δεν οδηγεί σε καρκίνο. Πέραν του γυναικολογικού γεννητικού συστήματος διαφορετικοί τύποι του ιού μπορούν να προσβάλλουν και άλλες περιοχές του σώματος όπως τα χέρια, τα πέλματα, τους βλεννογόνους του αναπνευστικού και του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου.

• Τι προκαλεί ο ιός αυτός σε έναν άνδρα που θα τον “κολλήσει” ;

Οι άνδρες οι οποίοι προσβάλλονται από ογκογεννετικούς τύπους HPV μπορούν να αναπτύξουν καρκίνο του πρωκτού ή καρκίνο του πέους. Η συχνότητα εμφάνισης των καρκίνων αυτών είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με την αντίστοιχη των γυναικών. Ο άνδρας φαίνεται ότι είναι κυρίως φορέας της λοίμωξης (μεταφέρει και μεταδίδει τον ιό HPV, δεν νοσεί), ενώ συγχρόνως αποδεικνύεται ικανότερος (ο ανδρικός οργανισμός) να υποστρέφει τις προκληθείσες από τον ιό βλάβες πιθανότατα λόγω του διαφορετικού επιθηλίου του γεννητικού του συστήματος. Οι καλοήθεις τύποι προκαλούν την ανάπτυξη γεννητικών κονδυλωμάτων όπως και στη γυναίκα.

• Τι είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;

Ο παθολογικός και ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός των κυττάρων που επενδύουν τον τράχηλο της μήτρας ονομάζεται καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Προκαλείται από την κακοήθη εξαλλαγή των κυττάρων του τραχήλου της μήτρας και καθοριστικός παράγοντας σε αυτή την διαδικασία αποτελεί η ενσωμάτωση του γονιδιώματος (DNA) του ιού HPV στον πυρήνα αυτών των κυττάρων. Τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται ταχύτατα και δεν πεθαίνουν στον συνήθη χρόνο που αποπίπτουν τα φυσιολογικά κύτταρα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η συσσώρευσή τους σε ένα σημείο, η δημιουργία όγκου και η εξάπλωσή τους στα γειτονικά όργανα ή σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος (μετάσταση).

• Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα;

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι από τους συχνότερους γυναικολογικούς καρκίνους και αποτελεί την 2η αιτία θανάτου από καρκίνο των γυναικών παγκοσμίως. Ετησίως υπολογίζονται σε μισό εκατομμύριο οι γυναίκες που διαγιγνώσκονται με τον καρκίνο αυτό ενώ περίπου 275 χιλιάδες γυναίκες ανά έτος πεθαίνουν από την νόσο αυτή παγκοσμίως. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ετησίως διαγιγνώσκονται 600 περίπου νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου μήτρας και 250 γυναίκες πεθαίνουν (επίσης ετησίως).

• Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αντιμετωπίζεται στα αρχικά στάδια με ριζική χειρουργική εξαίρεση και ανάλογα με την έκταση της νόσου συμπληρώνεται με ακτινοθεραπεία ενίοτε συνεπικουρούμενη από χημειοθεραπεία. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου η ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία αποτελούν τις μεθόδους εκλογής. Αξίζει να τονισθεί ότι η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου αυτού πρέπει πάντοτε να σχεδιάζεται και να εκτελείται σε εξειδικευμένα ογκολογικά τμήματα.

• Παράγοντες κινδύνου

Περιλαμβάνουν το κάπνισμα, αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, η λήψη αντισυλληπτικών, η έναρξη των σεξουαλικών επαφών σε νεαρή ηλικία και το σεξ με πολλούς συντρόφους, αλλά αυτοί είναι λιγότερο σημαντικοί. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συνήθως αναπτύσσεται από προκαρκινοματοειδείς αλλοιώσεις μέσα σε 10 με 20 χρόνια.

• Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται συνήθως με προληπτική δοκιμασία ελέγχου και στη συνέχεια με βιοψία. Στην συνέχεια γίνεται ιατρική απεικόνιση για να βρεθεί εάν ο καρκίνος έχει επεκταθεί ή όχι. Η κλινική εξέταση από τον κόλπο και το ορθό, σε συνδυασμό με κυστεοσκόπηση, ορθοσκόπηση και πυελογραφία θα βοηθήσει στη συνολική εκτίμηση και στην κλινική σταδιοποίηση , σύμφωνα με την οποία θα ακολουθηθεί η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση.

• Πρόληψη

Τα εμβόλια έναντι του HPV προστατεύουν ένα δύο υψηλού κινδύνου στελεχών της οικογένειας ιών και μπορούν να προλαμβάνουν μέχρι το 65 με 75% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας.
H χρήση προφυλακτικών κατά το σεξ.
Το τεστ Παπ μπορεί να αναγνωρίσει προκαρκινωμάτωδεις αλλοιώσεις οι οποίες όταν θεραπεύονται προλαμβάνουν την ανάπτυξη καρκίνου.

• Θεραπεία

Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται στα αρχικά στάδια του καρκίνου του τραχήλου, ενώ η ακτινοθεραπεία είναι θεραπεία εκλογής κυρίως σε μεγαλύτερα στάδια. Ιδιαίτερα, σε νέες γυναίκες με επιθυμία τεκνοποίησης, μπορεί να εφαρμοσθεί με επιτυχία η εξαίρεση του όγκου με κωνοειδή εκτομή.
Στις άλλες περιπτώσεις του σταδίου - Ι - καθώς και στο στάδιο - ΙΙ - διενεργείται ριζική υστερεκτομία με σύγχρονη πυελική ή και παραορτική λεμφαδενεκτομία. Κατ’αυτήν εξαιρείται η μήτρα, το ανώτερο τριτημόριο του κόλπου, τα παραμήτρια και οι λεμφαδένες, ενώ οι ωοθήκες είναι δυνατόν να διατηρηθούν.